Huidtherapie

Wat is Huidtherapie?

De huidtherapeut is een beroepsbeoefenaar binnen de eerste- en tweedelijnsgezondheidszorg. Zij (of hij) behandelt op verwijzing van een medicus patiënten met een zieke of beschadigde huid. Na behandeling door een huisarts of specialist is vaak nog aanvullende behandeling, verzorging en revalidatie nodig.

Doel van de behandeling door de huidtherapeut is opheffen, verminderen of voorkomen van een stoornis of beperking als gevolg van een huidaandoening.

Huidtherapeut is een relatief jong beroep. Vanaf 1976 is stelselmatig gewerkt aan een opleiding die voorziet in de benodigde kennis. Inmiddels is er al jarenlang een opleiding Huidtherapie op Hbo-niveau aan de Hogeschool van Utrecht (HU) en Haagse Hogeschool (HHS). Huidtherapie heeft nu een niet meer weg te denken plaats in de gezondheidszorg. De beroepsvereniging NVH bestaat sinds 1978.

Littekens, brandwonden, acne, overbeharing en oedeem. Het zijn voorbeelden van problemen waarmee de huidtherapeut u kan helpen. De huidtherapeut is gespecialiseerd in de behandeling van een zieke of beschadigde huid.

Stap voor stap naar een betere huid

Ongeacht uw specifieke huidprobleem bestaat de aanpak van de huidtherapeut uit een aantal stappen waarbij u nauw wordt betrokken.

Aanpak:

Onderzoek

U begint met een persoonlijk gesprek waarin u uw klachten en verwachtingen naar voren brengt. Samen met de gegevens van de verwijzende arts vormt uw informatie de basis voor het onderzoek van de huidtherapeut.

Behandelplan

De huidtherapeut maakt in nauw overleg met u een behandelplan. De resultaten van het onderzoek zijn daarbij richtinggevend. Soms is het ook nodig de verwijzende arts te betrekken.

Behandelingen

Na de vaststelling van het behandelplan volgen de behandelingen. De huidtherapeut beschikt over verschillende technieken en vaardigheden voor onder meer:

Bovendien kunt bij ons terecht voor het aanmeten van therapeutische elastischekousen .

Aanvullende adviezen

Tijdens en na de behandelingen geeft de huidtherapeut adviezen. Ze zijn bedoeld te ondersteuning van de behandeling of ter voorkoming van herhaling van de klacht. De huidtherapeut vertelt u hoe u uzelf kunt helpen.

Evaluatie

Voor een succesvolle behandeling is uw motivatie als patiënt onmisbaar. Tijdens en na de behandelingen kijk u samen met de huidtherapeut naar de resultaten om vast te stellen of de behandelingen het bedoelde effect hebben.

Oedeemtherapie:

Vochtophoping

U bent of komt in behandeling bij een huidtherapeut omdat u last hebt van “lymfoedeem” of vochtophoping. Een zwaar of vermoeid gevoel in de arm of het been, een strak en gespannen gevoel rondom de pols, vingers, enkels, elleboog of knieën kan het gevolg zijn van vochtophoping. Vaak heeft een patiënt pijn. Behandeling is noodzakelijk om een verdere toename van het oedeem te voorkomen. Hoe deze behandeling plaatsvindt en waarom, zal de huidtherapeut u steeds vertellen.

Lymfoedeem

Lymfoedeem is vochtophoping die wordt veroorzaakt door een storing in het lymfsysteem. Deze storing kan zijn aangeboren. Meestal treedt lymfoedeem echter op na een ernstige beschadiging van de lymfvaten of lymfklieren als gevolg van een operatie of bestraling. Lymfoedeem begint met een gevoel van spanning in de huid door de zwelling van bijvoorbeeld arm of been. Lymfoedeem is niet alleen hinderlijk, maar kan ook ontstekingen (“wondroos”) en gewrichtsklachten tot gevolg hebben.

Lymfestelsel

Het lymfstelsel, wat een reinigings- en een afweersysteem is, is een netwerk van lymfvaten en lymfknopen door het gehele lichaam heen. In totaal heeft de mens ongeveer 600m2 lymfvatweefsel. Lymfvaten nemen weefselvocht op met daarin opgelost, eiwitten, afvalstoffen en schadelijke deeltjes die niet in de bloedbaan kunnen worden opgenomen. De schadelijke deeltjes en afvalstoffen worden in de lymfknopen vernietigd. Met name in de liezen, in de oksels en in de hals zitten veel lymfknopen die als filters werken.

Behandeling

De behandeling van lymfoedeem bestaat uit oedeemtherapie die de volgende onderdelen bevat: manuele lymfdrainage, oedeem- en fibrosegrepen, compressietherapie en bewegings- en ademhalingsoefeningen. In een aantal gevallen zal de huidtherapeut daarnaast gebruik maken van een drukgolfapparaat of “lymfapres.” Een behandeling duurt gemiddeld 45 minuten. de beste resultaten worden verkregen na een intensieve start van de behandeling. Dit betekent, dat u de huidtherapeut in het begin 3 tot 5 maal per week bezoekt. de duur van de totale behandeling is afhankelijk van een aantal factoren en verschilt per persoon. Om de voortgang van de behandeling te kunnen bepalen, wordt de omvang van het oedeem regelmatig gemeten. Aan het einde van de behandelperiode meet de huidtherapeut vaak een therapeutisch-elastische kous aan om het verkregen resultaat te behouden.

Manuele lymfedrainage

Manuele lymfedrainage is een techniek waarbij de huidtherapeut probeert, door een zachte pompende beweging, de vochtopname door de lymfvaten te stimuleren en het functioneren van goede vaten te bevorderen. Hierdoor wordt de opname en afvoer van weefselvocht verhoogd.

Oedeem- en fibrosegrepen

Oedeem- en fibrosegrepen zijn speciale handgrepen die de huidtherapeut toepast bij bepaalde lymfoedeemgradaties. Door middel van oedeemgrepen kan lymfvocht door het weefsel heen worden geleid naar een plaats waar het gemakkelijker wordt opgenomen. Met fibrosegrepen kan verhard weefsel (“fibrose”) soepeler worden gemaakt.

Ambulante compressietherapie

Deze therapie is een combinatie van zwachtelen en bewegen. Om het effect van de behandeling te behouden, worden ledematen ingezwachteld. In combinatie met compressietherapie is het van groot belang dat u bewegingsoefeningen doet. Als het oedeem na verloop van tijd niet verder afneemt, meet de huidtherapeut een therapeutisch-elastische kous aan.

Bewegings- en ademhalingsoefeningen

De huidtherapeut leer u specifieke bewegings- en ademhalingsoefeningen aan, die de afvoer van lymfvocht bevorderen. U kunt dit proces verder stimuleren door de oefeningen thuis zelf te doen. Beweging stimuleert namelijk de lymfvaten, waardoor overtollig vocht wordt afgevoerd. Voldoende bewegen is dus belangrijk, maar let er wel op dat u overbelasting van het lichaam voorkomt.

Vergoeding

Veel zorgverzekeraars vergoeden oedeemtherapie uit de “Aanvullende verzekering.” Wij adviseren u te informeren bij uw zorgverzekeraar of dit ook voor u geldt en indien ja, wat de hoogte is van de vergoeding.

Wat is overbeharing?

Er zijn twee vormen van overbeharing: hypertrichose en hirsutisme. Ze komen meestal afzonderlijk voor, maar soms gecombineerd.

Hypertrichose

Hypertrichose is bovenmatige haargroei op plaatsen waar van nature al enige haargroei is. Er kunnen fijne haartjes verschijnen in het gezicht, bij de slapen en bij de wenkbrauwen. Haren op de armen kunnen langer worden en in aantal toenemen. Onderbenen en romp zijn dan meestal ook zwaarder behaard. Hypertrichose komt zowel bij mannen als bij vrouwen voor en ontstaat in de pubertijd.

Hirsutisme

Bij vrouwen kan haargroei optreden op plaatsen waar meestal alleen mannen haren ontwikkelen: hirsutisme. Veel haar verschijnt dan op plekken waar vrouwen gewoonlijk alleen donshaar hebben: op de bovenlip, wangen, kin en hals, rond de tepels, op de borst, de rug, de buik en in de liesstreek. Ook op armen en benen is de haargroei meer dan ‘normaal’.

Wat zijn de oorzaken van overbeharing?

Haargroei wordt gedeeltelijk gestuurd door hormonen. Overbeharing kan ook aangeboren zijn. De meest voorkomende oorzaak van hirsutisme is een overgevoeligheid van de haarzakjes voor een normale hoeveelheid mannelijke hormonen (androgenen). Sommige vrouwen met hirsutisme hebben een verhoogde hoeveelheid androgenen in het bloed.

Wat kan de huidtherapeut voor u betekenen?

Bij overbeharingsproblemen kunt u eerst de huisarts om advies vragen. Deze kan beoordelen of verdere onderzoeken en maatregelen nodig zijn voordat u zich laat behandelen door een huidtherapeut.

Een huidtherapeut kan zorgen voor de verwijdering van ongewenste haren. Maar zelfs bij ‘definitieve’ ontharing moet u er rekening mee houden dat er na verloop van tijd weer nieuwe haren kunnen groeien.

Het positief resultaat van behandeling leidt er doorgaans toe dat de patiënt zich zekerder van zichzelf voelt.

Epileren met een pincet is het uittrekken van de haarwortel en haarschacht (waardoor er geen stoppelvorming optreedt). De methode is alleen geschikt als het gaat om enkele haren. De haren komen na enige tijd terug. Bovendien kunnen haartjes die zich nog niet hebben ontwikkeld worden geprikkeld, waardoor er ook haren verschijnen op plaatsen waar ze vroeger niet zaten.
Ook bij harsen worden de haarwortel en haarschacht verwijderd. De haren komen na twee tot zes weken geleidelijk terug. Harsen is vooral geschikt voor grotere oppervlakten. De methode geldt als pijnlijk. Bovendien kan een overgevoeligheidsreactie optreden
Elektrische epilatie zorgt ervoor dat storende haren ‘definitief’ verdwijnen. Het gaat om haren in het gezicht, elders op het lichaam en bijvoorbeeld op huidtransplantaten. De huidtherapeut laat een minuscuul naaldje in het haarzakje glijden om dit elektrisch te vernietigen. Na elke behandeling worden de haren zwakker en dunner waarna ze uiteindelijk verdwijnen. Elektrische epilatie is niet pijnloos. Door de stroomsterkte aan te passen aan de individuele patiënt is elektrische epilatie voor iedereen draaglijk te maken. De behandelperiode varieert van enkele maanden tot jaren, afhankelijk van de grootte van het oppervlak.
Fotothermolyse is een nieuwe epilatiemethode met een laser of flitslamp (IntensePulsedLight). De huid wordt zeer kort blootgesteld aan een lichtbundel met een specifieke golflengte. Omdat de huidtherapeut niet haartje voor haartje aanpakt maar per lichtflits een aantal haren tegelijk, kunnen in korte tijd grote oppervlakten worden behandeld. De meeste apparaten hebben een koelsysteem dat de bovenlaag van de huid beschermt en het prikkelend gevoel tijdens de behandeling vermindert. Het aantal behandelingen varieert. Fotothermolyse is het meest effectief bij donkere haren op een lichte huid.

Wat kunt u zelf doen?

Een haar groeit veel langzamer dan de meeste mensen denken. Na maanden of jaren valt een haar uit. Dan volgt een rustperiode voor het haarzakje. Daarna groeit een nieuwe haar. Slechts een deel van de haren is dus zichtbaar. De rustperiode duurt zes weken tot anderhalf jaar, afhankelijk van de plaats op het lichaam, de dikte en diepte van de haar, de hormonale situatie en erfelijke factoren.

Na epileren of harsen lijkt het of de haar na een week alweer terugkomt. Maar het gaat om een andere haar, precies ernaast. Haren komen pas na zes tot twaalf weken terug. Als u besluit om u definitief te laten ontharen door een huidtherapeut, is het daarom belangrijk dat u zelf niet meer epileert met een pincet, harst, wax of de touwtjesmethode gebruikt. U mag de haren wel afknippen of scheren. Eventueel kunt u ook kiezen voor een ontharingscrème die geen huidirritaties veroorzaakt.

Vergoedingen

Behandeling van een zieke of beschadigde huid is het specialisme van de huidtherapeut. Om een beroep te kunnen doen op een huidtherapeut is een verwijzing van een arts of specialist nodig. De vergoedingen voor behandelingen door een huidtherapeut verschillen sterk. Ze zijn afhankelijk van de soort behandeling en de soort verzekering. U moet in veel gevallen aanvullend verzekerd zijn om voor vergoeding in aanmerking te komen.

Uw zorgverzekeraar kan u precies vertellen welke rechten op vergoeding u hebt.

Waar vindt u een huidtherapeut?

Een huidtherapeut werkt in een eigen praktijk, in een groepspraktijk, in een gezondheidscentrum of in een ziekenhuis.

Als u meer informatie wilt, kunt u contact opnemen met een therapeut bij u in de buurt. Maar u kunt er ook uw huisarts of specialist naar vragen.

Huidtherapeuten hebben de HBO-opleiding Huidtherapie gevolgd en zijn aangesloten bij de beroepsorganisatie Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten (NVH).

Wat is acne?

Acne is een aandoening van de talgklieren. De huid bevat op elke vierkante centimeter ongeveer vijftien talgklieren. Om de huid soepel te houden, produceren ze talg (huidsmeer). De talgklieren monden uit in haarzakjes. Als de openingen van de haarzakjes verstopt raken, ontstaat acne.

Wat zijn de oorzaken van acne?

Helaas is de precieze oorzaak van acne nog niet bekend. Duidelijk is wel dat acne ontstaat door een combinatie van factoren. De vier belangrijkste factoren zijn:

een verhoogde talgproductie
een stoornis in het verhoorningsproces (schilfering) en een afsluiting van het talgklierkanaal
bacteriën die van nature in het haarzakje en in de talgklieren aanwezig zijn
hormonale veranderingen.

De mate waarin deze factoren aanwezig zijn, bepaalt of iemand last krijgt van acne. Ook een ongezonde levensstijl, onevenwichtige voeding en roken kunnen bijdragen aan acne.

Hoe herkent u acne?

Acne komt meestal voor in het gezicht, maar ook op de rug en de borst. Soms is er ook acne op de schouders, in de hals of in de nek. Omdat acne zo vaak voorkomt, weet iedereen eigenlijk wel hoe acne eruitziet. Kenmerkend voor acne is een combinatie van:

een vette, glimmende huid
kleine witte bultjes: gesloten mee-eters
zwarte puntjes: open mee-eters
rode pukkels: papels
puistjes met een geel puskopje: pustels
acnelittekens (eventueel)

Deze huidafwijkingen komen meestal op hetzelfde moment naast elkaar voor. Maar het kan ook zo zijn dat vooral één van de kenmerken duidelijk zichtbaar is, bijvoorbeeld pustels of veel zwarte puntjes. Het ziekteverloop is grillig.

Wat kan de huidtherapeut voor u betekenen?

De huidtherapeut behandelt lichte en ernstige acne. Dit gebeurt vaak in combinatie met een behandeling door een arts. Daarnaast geeft de huidtherapeut adviezen waarmee de patiënt zelf de acne kan aanpakken. Een actieve bijdrage van de patiënt is voorwaarde voor succes.

Een behandeling door de huidtherapeut kan onder meer bestaan uit:

dieptereiniging van de huid, bijvoorbeeld door een peeling. Hierbij worden de dode, losse huidcellen verwijderd, zodat ze de porie niet meer blokkeren. Wanneer een huid regelmatig wordt gepeeld, zullen mee-eters niet zo snel meer ontstaan
speciale massage die de doorbloeding van de huid verbetert. Het gaat hier bijvoorbeeld om de pincementsmassage. Hierdoor zijn mee-eters gemakkelijk te verwijderen. Tegelijkertijd verbetert de zuurgraad van de huid waardoor minder ontstekingen ontstaan. De massage bevordert ook de genezing van acnelittekens
het verwijderen van mee-eters
het aanprikken en uitdrukken van puistjes

Het positief resultaat van behandeling leidt er doorgaans toe dat de patiënt zich zekerder van zichzelf voelt. De huidtherapeut werkt ernaar toe dat de patiënt de acne zo snel mogelijk zelf kan verzorgen.

Wat kunt u zelf doen?

U kunt (in overleg) zelf:

de huid voorzichtig wassen met lauw water en na het baden droogdeppen met een schone handdoek. Het best is wassen met zeep met een zuurgraad (pH-waarde) die niet hoger is dan 5>
masseren en/of peelen
kiezen voor producten op waterbasis als u make-up of zonnebrandmiddelen wilt gebruiken
strakke en synthetische kleding (direct op de huid) vermijden
elke dag schone bovenkleding, washand, handdoek, kussensloop en nachtkleding gebruiken
gezond eten en leven

Gezond leven betekent vooral voldoende slaap, beweging en frisse lucht (beperkt in de zon).
Ook goede voeding draagt bij aan een gezonde huid. Een acnedieet bestaat niet. Maar als u merkt dat u door een bepaald product meer puistjes krijgt, kunt u dat voedingsmiddel beter vermijden.

Een slechte invloed gaat uit van:

het krabben of zelf uitknijpen van puistjes. Dit kan een ontsteking veroorzaken en tot littekens leiden
stevig schoonmaken van de huid
het wassen van de huid met heet water
het gebruik van sterk ontvettende huidverzorgingsproducten (zoals producten op basis van alcohol)
het gebruik van geparfumeerde of vettige make-up en huidverzorgingsproducten zoals bodymilk of ‘voedende’ crèmes. Cosmetica op waterbasis heeft de voorkeur

Vergoedingen

Oplossingen

Littekenbehandeling

Door verschillende oorzaken kan een huid verhard, verkleurd, verkleefd of verdikt zijn. In zo’n geval kan de huidtherapeut met speciale technieken de doorbloeding verbeteren en de huid weer soepel maken. Daarnaast kunnen bepaalde producten of verbandmiddelen de jeuk en pijn verminderen en het litteken minder zichtbaar maken.

Borstprothesen

Een huidtherapeut kan borstprothesen aanmeten die in de bh worden gedragen. In veel gevallen gaat oedeemtherapie vooraf aan zo’n prothese. Er zijn veel verschillende mogelijkheden. De huidtherapeut kan helpen bij de selectie van de meest geschikte prothese en speciale lingerie en ook zorgen voor de levering ervan.

Dermatografie

Bij dermatografie (of te wel medische tatoeage) brengt de huidtherapeut met speciale apparatuur pigmentstoffen in de huid. De gekozen pigmentstof benadert de natuurlijke kleur van de huid zo goed mogelijk. Dermatografie is geschikt voor het vervagen of inkleuren van littekens, voor het inkleuren van de tepel na een borstreconstructie of voor het herstel van een geheel of gedeeltelijk ontbrekende liplijn of wenkbrauw.

Camouflage

Littekens, spataderen, wijnvlekken en donkere of lichte vlekjes kunnen hinderlijk zijn. De huidtherapeut kan ze minder opvallend maken. Zo zijn er speciale camouflagemiddelen die de patiënt zelf kan toepassen nadat het juiste product en de juiste kleur zijn bepaald. De camouflage crème geeft niet af op kleding en is bestand tegen water. Veel huidtherapeuten kunnen een blijvende camouflage aanbrengen door middel van dermatografie (medische tatoeage).